| Autor |
marylka
Profesor
Dołączył: 07 Lip 2007
Posty: 8
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/5
Śro 17:51, 22 Sie 2007
|
|
| Wiadomość |
|
|
[url]Futhark[/url] - nazwa jednego z alfabetu run.
Był to najstarszy typ pisma północnoeuropejskiego, używany przez plemiona germańskie. W Skandynawii (w Norwegii, na Gotlandii i na wyspach duńskich) odnaleziono najstarsze zapiski pochodzące z III i IV w.
Futhark "starszy" (używany do około VII w.) składał się z 24 symboli, a futhark "młodszy" (VII-XI w.) - z 16. Futhark "młodszy" występował w dwóch odmianach, szwedzko-norweskiej i duńskiej.
Na wyspach brytyjskich Futhark uległ ewolucji i był tam znany jako Fuþorc, alfabet runiczny w którym spisano m.in. Beowulfa. Fuþorc, zanim został wyparty przez alfabet łaciński, był używany w kilku odmianach.
[url]Fuþorc[/url]
Fuþorc lub Futhorc to alfabet runiczny wyprowadzony ze Starszego Fuþarku, używany do zapisu języków: staroangielskiego i starofryzyjskiego.
Historia
Istnieje kilka teorii dotyczących początków Fuþorcu. Według jednej z nich, alfabet ten rozwinął się we Fryzji, skąd później dotarł do Anglii. Inna koncepcja głosi, iż runy najpierw dotarły do Anglii ze Skandynawii. Fuþorc miał rozwinąć się w Anglii i stamtąd przeniknąć do Fryzji.
Wczesny Fuþorc był niemal identyczny ze Starszym Fuþarkiem, z wyjątkiem rozdzielenia runy ᚨ na trzy inne: ᚪ āc, ᚫ æsc i ᚩ ōs. Było to konieczne w związku z rozdzieleniem długiego i krótkiego a. W Anglii alfabet nadal rozszerzano, najpierw do 28, a następnie do 33 run. Zastępowanie Fuþorcu alfabetem łacińskim rozpoczęło się w IX wieku. Jednakże, run þorn i wynn zaczęto używać do zapisywania nieistniejących w łacinie ludowej dźwięków angielskich. Po inwazji normańskiej w 1066, Fuþorc ostatecznie zanikł, a pamiątką po nim były używane aż do połowy okresu średnioangielskiego w historii języka angielskiego znaki þ, æ, ð i ƿ.
[url]Runy Grenlandzkie[/url]
Nie wiemy, ile jeszcze napisów runicznych kryje strzegąca tajemnicy ziemia grenlandzka. Wśród odkrytych dotychczas czterdziestu są, prócz nielicznych kamieni, drewniane pałeczki i płytki oraz wrzeciona. Zachowały się ponadto takie przedmioty codziennego użytku, jak na przykład łopaty do wsadzania chleba do pieca. Odkryto również kilka krzyży nagrobkowych z napisami.
Około roku 1300 Grenlandia zaczęła stanowić odrębny obszar runiczny. Dowodzi tego odbieganie od wzorów skandynawskich. I tak na przykład w miejsce dotychczas używanego odrębnego znaku runicznego zaczęto się posługiwać duża litera P dla zaznaczania głoski p lub punktowanego u dla zanotowania głoski o. Zachowane napisy runiczne wskazują także na zarysowujące się stopniowo odrębności językowe. Norwesko-islandzkie słowa "almattknm" (wszechpotężny), "thana" (ten) exy "thorir" (czwarty miesiąc zimy, przypadający na drugą połowę stycznia i początek lutego) przybrały w Grenlandii odmienną postać, mianowicie: olmokkum, tana, torir.
Jest rzeczą znamienną, że grenlandzkie napisy runiczne odzwierciedlają wszystkie ważniejsze zmiany alfabetu runicznego, jakie zachodziły w Skandynawii, szczególnie w Norwegii. Świadczy to o tym, że w dziedzinie kultury z uwagą śledzono w Grenlandii wszystkie ważniejsze zmiany, jakie zachodziły z biegiem czasu u norweskich pobratymców, oczywiście do czasu istnienia kontaktów ze światem zewnętrznym i dopóki warunki materialne pozwalały na kultywowanie życia duchowego.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
|
    |
Szukaj
